Egypt

1.

Trong khi rất nhiều báo/đài/blogs khen ngợi quân đội Egypt thực sự là ... "quân đội nhân dân" vì họ không bắn vào các đoàn biểu tình như quân đội TQ tại Thiên An Môn 22 năm trước, chương trình Planet Money của NPR đưa ra một cách giải thích khác rất ... "kinh tế".

Theo các tác giả của Planet Money, sở dĩ quân đội Egypt không "mạnh tay" với lực lượng biểu tình vì đó là "khách hàng" của họ. Planet Money đặt tên lóng cho lực lượng vũ trang Ai cập là "Egypt's Military Inc." vì trên thực tế hầu hết các ngành công nghiệp của nước này đều có bàn tay và sở hữu của quân đội: utility (điện, nước, gas), xe hơi, đồ gia dụng, thậm chí cả lương thực thực phẩm. Nếu quân đội nổ súng vào "khách hàng" của mình hoặc có những hành động đẩy Egypt vào khủng hoảng sâu và lâu hơn, họ sẽ bị thiệt hại nặng về kinh tế. Một rò rỉ (qua Wikileak) từ năm 2008 đã cho rằng quân đội sẽ ủng hộ bất kỳ ai thay thế Mubarak, miễn là chính quyền đó không động tới quyền lợi kinh tế của giới quân sự. Nếu giả thuyết này đúng có lẽ vấn đề cho quân đội làm kinh tế sẽ được một số nước quan tâm nhiều hơn trong thời gian tới.

2.

Một bài viết đặc biệt trên một trong những non-econblog favorite của tôi. Yasser El Hadari, một nha sĩ trẻ trong một gia đình trung lưu Cairo, viết lại những suy nghĩ của mình sau 18 ngày tham gia cuộc biểu tình lật đổ Mubarak. Ngoài những việc rất dũng cảm như đối mặt với mật vụ chìm, đứng trong bức tường người che chắn cho một trong những activist nổi tiếng, Hadari đã tham gia vào một đội "dân quân tình nguyện" tự đứng ra bảo vệ an ninh cho khu phố của mình khi hàng ngàn tội phạm (do vô tình hay cố ý) thoát ra khỏi các nhà tù của thủ đô Cairo trong khi lực lượng cảnh sát có nhiệm vụ bảo vệ trật tự trị an hoàn toàn "biến mất". Một hoạt động tuy âm thầm và sẽ không được lịch sử nhắc đến như trang Facebook/Twitter của Wael Ghonim nhưng có lẽ đã góp phần không nhỏ giúp cho cuộc biểu tình đi đến thắng lợi cuối cùng.

Một số trích đoạn từ bài viết:

"Of course there were those who wanted the revolution to stop simply because they were afraid. And their fear was genuine: there was a threat of chaos, economic collapse, and now foreign military intervention. It was easier of course to dismiss these fears as cowardly or stupid, but the harder thing to do, that in the end gained respect, was appreciating these fears, and helping them understand that freedom came at a high price, and how any short-term losses were worth it. Their disagreement wasn’t a personal attack, and one of the best speakers I knew made a point of letting listeners know that the disagreement wasn’t personal."

"While Muslim protesters were attending Friday Prayers, Christians formed a human wall to protect them. On Sunday when Christian protesters performed Mass, Muslims stood watch to protect them. There was no slurring in the protests. People who attended were of different races, religions, and social backgrounds; black and white, Muslim and Christian, rich and poor, we stood together. If people deep down inside had a certain hatred for others due to these differences, the protests helped them replace this hatred with understanding. In the end we were all the same. We were all Egyptian, and we all wanted freedom."

"Nearby dictators promised to support the regime. We heard rumors that the US Navy sent the fifth or sixth fleet and the Israeli Defense Force was grouping at the border. It didn’t matter. We were fighting for our rights, and we were ready to face anyone who interfered. The people weren’t afraid of losing what they had, they are winning something greater. When people aren’t afraid of losing, they are free, and great men can only be free men who build great countries."