Friday, October 11, 2013

Legalizing casinos


Xét trên khía cạnh kinh tế học tôi ủng hộ việc hợp pháp hóa các dạng đánh bạc (gambling) nói chung cũng như sòng bài (casino) nói riêng. Nên nhớ xổ số cũng là một dạng đánh bạc và nó đã được hợp pháp hóa hàng chục năm nay. Nhưng lý do ủng hộ của tôi không phải vì lo ngại người Việt ra nước ngoài đánh bạc sẽ làm chảy máu ngoại tệ, để phát triển du lịch, hay tạo thêm nguồn thu cho chính quyền. Lượng ngoại tệ chảy ra nước ngoài vì bài bạc chắc không quá lớn, hơn nữa không có gì đảm bảo nếu casino được phép hoạt động công khai ở VN thì những người hiện đang bay ra nước ngoài đánh bạc sẽ chuyển sang đốt tiền của họ ở các sòng bạc trong nước. Nếu coi việc ra nước ngoài đánh bạc là một dạng nhập khẩu dịch vụ ngoại đắt tiền như nhập những loại hàng hóa ngoại cao cấp khác (xe Rolls-Royce, túi Louis-Vuitton) thì giải pháp điều chỉnh hành vi này phải là điều chỉnh tỷ giá.

Lý do để phát triển du lịch cũng khá mơ hồ. Du lịch VN không phát triển được không phải vì VN không có casino mà vì chất lượng dịch vụ du lịch quá tệ. Mở một vài casino có thể sẽ thu hút được một số khách du lịch nước ngoài vào đánh bạc nhưng lấy gì đảm bảo những casino đó sẽ cạnh tranh lâu dài được với Macao, Singapore, Malaysia hay thậm chí TQ, Philippines. Cũng giống như ước mơ xây dựng một sân bay quốc tế hay một trung tâm tài chính lớn, kế hoạch biến VN thành một trung tâm du lịch cờ bạc của châu Á không hề đơn giản. Ngay cả nếu cho phép mở casino là chiếc đũa thần cho ngành du lịch, liệu VN có sẵn sàng tự do hóa mại dâm hay hợp pháp hóa ma túy nếu đó là những chiếc đũa thần khác trong tương lai? Cứu cánh không biện minh cho phương tiện.

Cho phép mở casino để tăng thu ngân sách có lẽ là lý do quan trọng và hiện thực nhất với các nhà làm chính sách. Ở đây tạm bỏ qua những lo ngại về việc liệu nguồn thu có được sử dụng hiệu quả không hay vấn đề cứu cánh-phương tiện đã nói ở trên, một điều cần cân nhắc là liệu chi phí xã hội của việc mở casino có lớn hơn số tiền ngân sách thu vào hay không? Một nghiên cứu của Earl Grinols cho biết bài bạc và casino ở Mỹ gây ra chi phí xã hội 289 đô la cho mỗi 46 đô la mà nền kinh tế nhận được. Một nghiên cứu khác của Úc tuy không có kết luận rõ ràng nhưng cảnh báo hiệu quả kinh tế của bài bạc và casino rất thấp, trong phương án xấu có thể gây tổn hại cho xã hội 1.2 tỷ đô la Úc một năm. Bởi vậy nếu chỉ nhìn vào tiền bán đất và tiền thuế hàng năm từ các casino thì đánh giá hiệu quả kinh tế sẽ phiến diện.

Vậy tại sao tôi vẫn ủng hộ hợp pháp hóa các dạng bài bạc và casino bất chấp các phản bác bên trên? Với nhiều nhà kinh tế cấm đoán một sản phẩm hay loại hình kinh doanh nào đó vừa không nên vừa không hiệu quả. Không nên vì việc cấm đoán hạn chế quyền tự do của những công dân đã đến tuổi trưởng thành có thể tự chịu trách nhiệm về hành vi và quyết định của mình. Cấm đoán chỉ được sử dụng trong những trường hợp hãn hữu khi tác hại trực tiếp của một loại sản phẩm, kinh doanh lên những thành viên khác trong xã hội được xác định rõ ràng về mặt kinh tế hay tự do cá nhân. Ví dụ nên cấm sản xuất kinh doanh những thiết bị cho phép bất kỳ ai có thể dễ dàng nghe lén người khác. Bài bạc dù có kéo theo nhiều tệ nạn nhưng không nằm trong phạm trù này để bị cấm.

Cấm đoán thường không hiệu quả trừ khi chính quyền sử dụng một lực lượng lớn nhân viên công vụ thực thi việc chế tài và những người được giao nhiệm vụ thực thi này phải liêm khiết và công tâm. Việc người dân vẫn đánh bạc, đánh đề chui, ra nước ngoài chơi casino, hoặc cá độ bóng đá trên mạng cho thấy chính sách cấm bài bạc của VN đã và đang không hiệu quả. Cho phép công khai bài bạc và casino sẽ giúp chính quyền dễ quản lý hơn, thông qua thuế khóa, các qui định, hệ thống giấy phép. Chưa kể cho phép công khai sẽ giúp bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn, ngay cả với những con bạc nghiện ngập cũng sẽ dễ được đưa vào diện theo dõi và có trợ giúp kịp thời hơn. Nhưng tất nhiên một khi sử dụng các biện pháp quản lý nhà nước vẫn cần phải có những cán bộ trong sạch và có nghiệp vụ. Xây dựng một đội ngũ nhân lực như vậy quan trọng hơn nhiều việc cân đông đo đếm lợi ích và thiệt hại của bài bạc hay casino.


[Note: Một version của bài này đã được gửi đăng trên báo Người Đô Thị.]

10 comments:

  1. Lâu lắm mới thấy bác quay lại :-)

    ReplyDelete
  2. "Cấm đoán chỉ được sử dụng trong những trường hợp hãn hữu khi tác hại trực tiếp của một loại sản phẩm, kinh doanh lên những thành viên khác trong xã hội được xác định rõ ràng về mặt kinh tế hay tự do cá nhân."
    Thưa anh, nếu theo lập luận này thì heroin, cần sa... cũng có thể được anh ủng hộ hả anh?

    ReplyDelete
    Replies
    1. Có không ít các nhà kinh tế ủng hộ việc legalize ma tuý và các chất gây nghiện khác. Nếu chỉ xét trên khía cạnh kinh tế tôi cũng sẽ ủng hộ. Tuy nhiên về mặt đạo đức, phạm trù rất cảm tính và subjective với từng người, tôi không tranh luận và không có ý định thuyết phục ai.

      Delete
  3. Chào bác Giang, với tinh thần giúp đỡ kiến thức cho thế hệ trẻ, tôi có đưa lên Blog của mình nhiều bài giảng cũ về kinh tế vĩ mô và kinh tế lượng. Xin phép bác cho phép tôi giới thiệu bài tôi vừa đưa lên. Tôi không giữ bản quyền đối với mọi bài viết; ai thích dùng cứ lấy, kể cả sao chép nguyên văn cũng không sao, càng nhiều người biết càng tốt để họ có thể dùng vào việc có ích cho xã hội. Cám ơn bác.
    Đây là bài mới (được chia ra làm 15 bài nhỏ thì phải):
    http://toithichdoc.blogspot.ch/2013/10/1-cac-can-oi-va-quan-he-vi-mo-chu-yeu.html

    ReplyDelete
    Replies
    1. Tôi đã để link của bác lên menu Links bên trên cho các bạn quan tâm.

      Delete
    2. Cám ơn bác Giang đã lưu tâm, giới thiệu bài giảng của tôi. Tôi thường bảo các đồng nghiệp, chúng ta già rồi (dù mới ngoài 50) và với cơ chế này thì cũng chẳng làm gì được, nên tốt nhất có kiến thức gì thì giới thiệu cho thế hệ sau tham khảo, để sau này đất nước đổi mới họ sẽ có sẵn kiến thức mà dùng.

      Tôi rất ủng hộ xây dựng một nền kinh tế thị trường tự do, chỉ một vài loại hình thuộc lĩnh vực an ninh quốc phòng mới nên cấm, còn lại nên để phát triển tự do nhưng dùng các chính sách gián tiếp để điều tiết. Casino chẳng có gì đặc biệt mà phải cấm.

      Theo tôi dùng tỷ giá để hạn chế nhập khẩu dịch vụ ngoại đắt tiền như nhập những loại hàng hóa ngoại cao cấp khác (xe Rolls-Royce, túi Louis-Vuitton) như bác nói thì không khả thi mấy, vì tỷ giá ảnh hưởng tới vô số hàng hóa trong nước (riêng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ chắc xấp xỉ bằng GDP rồi, chúng đều bị tỷ giá tác động trực tiếp), trong đó có nhiều hàng hóa cho người nghèo... nên không thể tăng tỷ giá được. Chính sách hiệu quả nhất là các thuế đánh trực tiếp vào loại hàng hóa đó, và thêm thuế tiêu thụ đặc biệt nếu cần (cũng như với ô tô, thuốc lá).

      Đối với người Việt sang nước ngoài chơi casino, tỷ giá không hiệu quả, thuế cũng vậy vì không đánh được, họ chơi bên kia biên giới mà. Do đó tôi rất đồng ý với bác Giang là cho mở casino, đấy là một nguồn thu thuế lớn. Toàn đám giầu vào chơi, thành nghiện, thuế cao chúng vẫn chấp nhận để đỡ mất thời gian sang nước ngoài.

      Delete
  4. Hay lắm bác, đồng ý 2 tay luôn. Tôi nghĩ là người ta cấm cá độ, cờ bạc không phải vì lý do đạo đức mà vì lý do ăn chia. Nếu mà các hình thức cá độ, đánh bạc khác được phép hoạt động thì việc kinh doanh xổ số kiến thiết (cũng là một hình thức đánh bạc) sẽ bị mất bớt thị phần, nên người ta tìm cách cản đó mà. Giáo dục cũng thực hiện "xã hội hóa", y tế cũng " xã hội hóa" thì chẳng có lý do gì người ta cấm đánh bạc do vấn đề đạo đức cả. Xã hội hó tôi để trong nháy đó :) . Hạn chế đánh bạc bằng thuế má hay những cái rào cản kỹ thuật thôi.

    ReplyDelete
  5. tôi nghĩ công an VN như là những thằng xã hội đen được nhà nước cấp bằng đại học. tìm đâu ra những cán bộ sạch. casino sẽ làm bọn này trở nên biến thái

    ReplyDelete
  6. Bác ơi cho cháu hỏi term " the cross section of expected stock retuns" mình có thể dịch là " yếu tố cơ bản của tỷ suất sinh lợi kì vọng của chứng khoán" hay là " tỷ suất sinh lợi kì vọng theo dử liệu chéo của chứng khoán" ạ? Bác giúp cháu với.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Bạn đừng lo lắng dịch thế nào cho chính xác mà hãy tìm hiểu ý nghĩa của thuật ngữ đó.

      Delete

Note: Only a member of this blog may post a comment.