Negative seigniorage

Thông thường khi inflation dương, các ngân hàng trung ương có một khoản thu từ số tiền mặt phát hành hàng năm để bù cho sự mất mát sức mua của đồng tiền hiện hành. Khoản thu này được gọi là seigniorage hay là inflation tax. Một số nước như Zimbabwe hiện tại hay VN thời 80 thậm chí lấy seigniorage làm một nguồn thu quan trọng cho chính phủ.

Vậy nếu inflation âm, nghĩa là nền kinh tế rơi vào deflation, thì seigniorage có bị âm theo không? Hiển nhiên là không vì dù có bị deflation ngân hàng trung ương cũng không mất đồng nào mà thậm chí vẫn có thể có seigniorage nếu họ vẫn duy trì tốc độ tăng monetary base trong khi money multiplier giảm xuống thấp. Ngay cả trong trường hợp ngân hàng trung ương ngừng phát hành tiền mới thì seigniorage cũng chỉ bằng không mà thôi. Như vậy trường hợp nào seigniorage bị âm?

Theo bài báo này của WSJ thì negative seigniorage đã và đang xảy ra ở Mỹ, nhưng hoàn toàn không liên quan gì đến deflation. Đó là vì hàng năm chính phủ Mỹ phải phát hành 7 tỷ đồng 1 cent cho nhu cầu thanh toán, trong khi chi phí sản xuất mỗi đồng là 1.7 cent, nên hàng năm seigniorage của số tiền 1 cent này là -$50m. Tất nhiên đối với những nhà kinh tế như Greg Mankiw thì điều này không thể chấp nhận được và họ đã kêu gọi không phát hành đồng xu này nữa. Rõ ràng với trào lưu thanh toán bằng thẻ và các phương tiện điện tử khác ngày càng thông dụng, vai trò của tiền giấy và nhất là tiền xu sẽ ngày càng thu hẹp. Tuy nhiên một lý do quan trọng để người Mỹ chấp nhận mất $50m hàng năm vì đồng 1 cent có hình của vị tổng thống vĩ đại nhất nước Mỹ: Abraham Lincoln.

Không biết NHNN VN hàng năm phải mất bao nhiêu tiền cho negative seigniorage khi phát hành các đồng tiền xu có mệnh giá nhỏ như 200/500 VNĐ?