Cliff falling

Warren Buffett từng nổi tiếng với câu nói "Be fearful when others are greedy and greedy when others are fearful". Tháng 9 năm ngoái Buffett đã giữ đúng nguyên tắc này khi đầu tư $5b vào Goldman Sachs, rồi thêm $3b vào GM khi tất cả mọi người đều tháo chạy khỏi thị trường chứng khoáng.

Đã gần 6 tháng kể từ ngày đó và đa số các nhà đầu tư vẫn còn "fearful", có điều chính Buffett không còn được "greedy" như đã từng tuyên bố. Trong bài trả lời phỏng vấn CNBC sáng nay, Buffett nói "the economy fell off the cliff" và thừa nhận đã không lường được thị trường có thể trượt xuống thêm nữa khi đưa ra lời khuyên nên mua cổ phiếu vào tháng 10 năm ngoái.

Trong buổi phỏng vấn này, Buffett đưa ra một nhận xét rất thú vị là dân Mỹ đã thay đổi thói quen tiêu dùng rất nhanh chóng khi cuộc khủng hoảng nổ ra. Chưa bao giờ Buffett chứng kiến người dân thay đổi thói quen tiêu dùng nhanh như vậy, dù đây không phải lần đầu ông chứng kiến kinh tế suy thoái.

Cách đây vài tuần tôi có đề cập đến hiệu ứng Walmart, một cách nói khác của income effect khi thu nhập của người dân sụt giảm vì khủng hoảng. Buffett nhìn vấn đề theo khía cạnh khác, không phải income effect mà là preference change hay change in utility function của người tiêu dùng. Như vậy việc hàng Wal mart bán chạy có thể vừa do người dân có ít tiền hơn vừa do họ thay đổi thói quen tiêu dùng.

Phân biệt đâu là income effect đâu là preference change có ý nghĩa quan trọng với quyết định đầu tư, nhất là strategic asset allocation. Nếu là income effect, sau khi khủng hoảng qua đi demand cho các mặt hàng luxury sẽ tăng lên tương đương như trước đây. Còn nếu nguyên nhân chính là preference change rất có thể phải mất rất nhiều thời gian để thói quen tiêu dùng những mặt hàng này quay trở lại.